Bakıdakı Əjdərbəy məscidinin əsaslı təmir və yenidənqurmadan sonra açılışında İlham Əliyevin nitqi

-Hörmətli şeyx həzrətləri!

Hörmətli Şimali Qafqaz respublikalarının müftiləri!

Hörmətli din xadimləri!

Əziz dostlar!

Mən sizin hamınızı ürəkdən salamlayıram. Bu gün çox gözəl və əlamətdar bir gündür. Əjdərbəy məscidi əsaslı təmirdən sonra istifadəyə verilir, qapılarını dindarların üzünə açır. Bu, çox gözəl və tarixi hadisədir. Əjdərbəy məscidi bizim milli sərvətimizdir. Bu məscid bir əsr bundan əvvəl məşhur xeyriyyəçi hacı Əjdərbəy Aşurbəyov tərəfindən tikilmişdir. Oktyabr inqilabından sonra bağlanmış, 1940-cı illərdə yenidən fəaliyyətə başlamışdır. Ancaq son illər ərzində məscidin həm xarici görünüşü, həm daxili vəziyyəti böyük vəsait tələb edirdi. Bir neçə il bundan əvvəl mənim Sərəncamımla Prezidentin ehtiyat fondundan vəsait ayrılmışdır və məscidin əsaslı təmiri işləri başlanmışdır. Mən təmir gedən zaman vəziyyətlə dəfələrlə tanış olmuşdum və ondan sonra hörmətli şeyx həzrətlərinin təklifi ilə məscidin sahəsi böyük dərəcədə genişləndirilmişdir. Deyə bilərəm ki, bu gün məscidin sahəsi əvvəlkindən ən azı 10 dəfə böyükdür. Burada bütün təmir və yenidənqurma işləri böyük zövqlə, böyük məhəbbətlə həyata keçirilmişdir. Mən çox şadam ki, bu tarixi dini abidəmiz bu gün yüksək səviyyədə təmir edilib və öz qapılarını üzümüzə açır.

Azərbaycan xalqı öz dini və tarixi ənənələrinə çox sadiqdir. Dinimiz, tariximiz, milli mənəvi dəyərlərimiz bizim üçün müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Son illər ərzində bizim tarixi, dini abidələrimiz təmir edilir, yenidən qurulur. Bizim üçün çox böyük əhəmiyyət daşıyan ziyarətgahlar, ibadət yerləri dövlət tərəfindən qorunur, təmir edilir. Ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Bibiheybət məscidinin əsas korpusu 1998-ci il iyulun 12-də istifadəyə verilmişdir. Bibiheybət ziyarətgahı böyük, çoxəsrlik tarixə malik olan bir ziyarətgahdır. XIII əsrdə orada məscid tikilmişdir. Keçən əsrin 30-cu illərində sovet rəhbərliyinin göstərişi ilə Bibiheybət məscidi dağıdılmışdır. Bibiheybət məscidinin bərpası ulu öndərin təşəbbüsü ilə həyata keçirilmişdir və qeyd etdiyim kimi, 1998-ci ildə birinci, əsas korpus istifadəyə verilmişdir. Ondan düz 10 il sonra - 2008-ci il iyulun 12-də Bibiheybət məscidinin əlavə tikililəri istifadəyə verilmişdir. Məscid böyük dərəcədə genişləndirilmişdir və bu gün Azərbaycanın ən gözəl məscidlərindən birinə çevrilmişdir.

Ondan sorna - 2009-cu ildə yenə də dövlət vəsaiti ilə Təzəpir məscidində yenidənqurma, bərpa, genişləndirmə işləri aparılmışdır. Hörmətli qonaqlarımızla birlikdə biz Təzəpir məscidinin yenidən açılışını bərabər qeyd etmişdik.

Bu gün, 2011-ci ilin sonunda Əjdərbəy məscidinin yenidən gözəl bir formada dindarların sərəncamına verilməsi də böyük və əlamətdar hadisədir. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, hazırda xalqımız üçün çox böyük mənəvi dəyər daşıyan Şamaxı Cümə məscidində yenidənqurma, bərpa işləri aparılır. Şamaxı Cümə məscidi Azərbaycanın ən qədim məscididir. 743-cü ildə tikilmiş məscid ondan sonra təbii dağıntılara, zəlzələyə məruz qalmışdı, onun bir hissəsi dağıdılmışdı, ondan sonra bərpa edilmişdir. 1918-ci ildə ermənilər tərəfindən Şamaxı məscidi dağıdılmışdır, yandırılmışdır. Ancaq yenə də Şamaxı məscidi bir dini ocaq, tarixi memarlıq abidəsi kimi yaşayırdı və bizim qəlbimizdə yaşayırdı.

Şamaxı Cümə məscidinin bərpası bizim müqəddəs borcumuz idi. Mən çox şadam ki, bu gün biz bu işlərə başlamışıq, dövlət tərəfindən vəsait ayrılmışdır. Mən dəfələrlə təmir-tikinti işləri ilə maraqlanmışam. Şamaxı Cümə məscidi yəqin ki, bütün təmir-tikinti işləri başa çatdıqdan sonra Azərbaycanın ən böyük, ən möhtəşəm məscidlərindən biri olacaqdır. Xalqımız üçün çox böyük əhəmiyyət daşıyan Gəncədəki İmamzadə tarixi-dini kompleksinin yenidən qurulması prosesi gedir. Əminəm ki, yaxın gələcəkdə biz İmamzadənin yenidən açılışını bərabər qeyd edəcəyik.

Mən sadəcə olaraq, bir neçə böyük əhəmiyyət daşıyan məscidlərin bərpası ilə bağlı görülən işlər haqqında fikirlərimi bildirdim. Azərbaycanda 2 minə yaxın məscid fəaliyyət göstərir. Təkcə son 8 il ərzində Azərbaycanda 117 məscid tikilmişdir. Onların bir hissəsi dövlət, bir hissəsi dini icmalar, bir hissəsi isə Heydər Əliyev Fondu tərəfindən tikilmiş və təmir edilmişdir. Yəni, bu, özlüyündə onu göstərir ki, bu, bizim ümumxalq işimizdir. Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan xalqı öz dini və mənəvi ənənələrinə sadiq olan xalqdır. Biz hesab edirik ki, bu sahədə işlər daha da sürətlə aparılmalıdır. Azərbaycanda din, vicdan azadlığı tam şəkildə təmin edilibdir. Biz müqəddəs dinimizə - İslam dinimizə sadiq olan xalqıq. Biz İslam dəyərlərini dünyada təbliğ etməliyik. Bu məqsədlə Azərbaycan çox böyük işlər görür - həm Azərbaycan dindarları, həm Azərbaycan dövləti. Biz öz dinimizi həm təbliğ etməliyik, həm də əsassız hücumlardan qorumalıyıq.

Əfsuslar olsun ki, bəzi hallarda biz belə hallarla üzləşirik - İslam dininə qarşı ədalətsiz hücumlarla, islamofobiya meyilləri ilə rastlaşırıq, bəzi kütləvi informasiya vasitələrində İslam dininə qarşı böhtan kampaniyaları aparılır. Əlbəttə, biz bütün bu xoşagəlməz hallara dərhal reaksiya verməliyik və veririk, sübut edirik ki, İslam dini sülh dinidir, qardaşlıq dinidir, xeyirxahlıq dinidir, mərhəmət dinidir. Bizim dini bayramlarımız mərhəmət ideyalarını təcəssüm etdirir. Bizim dini ənənələrimiz ondan ibarətdir ki, kasıblara əl uzadılmalıdır, kömək göstərilməlidir. Bu, ümumbəşəri dəyərlərdir. Bu ümumbəşəri dəyərlərin hamısı İslam dinində təmsil edilir. Yəni, İslam dini bütün gözəl ümumbəşəri dəyərləri ehtiva edir. Həqiqət bundan ibarətdir.

Ancaq, əfsuslar olsun ki, İslam dininə qarşı aparılan çirkin təbliğat kampaniyası hələ də davam edir. Biz həm bu yalan, böhtan üzərində qurulmuş kampaniyaları dağıtmaq üçün, həm öz təbliğat işimizi daha da güclü şəkildə aparmalıyıq, eyni zamanda, bizim birliyimiz – İslam dünyasının birliyi, birləşməsi bu kampaniyanı aparanlara ən gözəl cavab ola bilər.

Azərbaycan öz tərəfindən İslam həmrəyliyinin gücləndirilməsi üçün səylərini əsirgəmir. Biz İslam Əməkdaşlığı Təşkilatına üzv olduqdan sonra bütün bu müsbət meyillərin gücləndirilməsinə töhfəmizi vermişik. İki il bundan əvvəl Bakı “İslam mədəniyyətinin paytaxtı” elan edilmişdi. Bu, bizim üçün çox böyük şərəf, həm də çox böyük məsuliyyət idi və İslam dünyasının Azərbaycana göstərilən hörməti idi. Bu, İslam dünyasının Azərbaycanda İslam dininə olan hörmətinə verilən böyük qiymət idi. Onu da qeyd etməliyəm ki, bizim təşəbbüsümüzlə 2018-ci ildə Azərbaycanın digər qədim şəhəri - Naxçıvan “İslam mədəniyyətinin paytaxtı” elan edilibdir.

Bu səpkidə aparılan tədbirlər davam etdiriləcək və Azərbaycanda dini məsələlərin müzakirə edilməsi üçün müxtəlif beynəlxalq tədbirlər keçirilir. Mən çox şadam ki, Azərbaycan bu məsələlərin müzakirəsində fəal rolunu artırır. Dünya ictimaiyyəti və dünya birliyi belə tədbirlərin Azərbaycanda keçirilməsinə də çox müsbət yanaşır. Bir müddət bundan əvvəl şeyx həzrətlərinin yubiley günlərində böyük beynəlxalq tədbirə müxtəlif dinlərin nümayəndələri gəlmişlər, iştirak etmişlər, ürək sözlərini demişlər. Ondan sonra Bakıda dünya dinlərinin rəhbərlərinin zirvə görüşü keçirilmişdir. Ötən il Bakıda keçirilən Birinci Beynəlxalq Humanitar Forumunda da məhz dini dözümlülük, tolerantlıq, müxtəlif dinlərə mənsub olan insanların əməkdaşlığı mövzuları diqqət mərkəzində idi.

Azərbaycan bu məsələlərin həlli üçün öz təcrübəsini bölüşməyə hazırdır. Mən çox şadam ki, bizim təcrübəmiz artıq öyrənilir. Azərbaycanda bütün dinlərin nümayəndələri rahat, bir ailə kimi yaşayırlar. Azərbaycanda heç vaxt dini, yaxud da ki, milli zəmində heç bir qarşıdurma, heç bir anlaşılmazlıq olmamışdır və əminəm ki, olmayacaqdır. Mən tam əminəm ki, öz dininə hörmət edən insan mütləq başqa dinlərə də hörmətlə yanaşmalıdır. Dinlərarası dialoq daha da gücləndirilməlidir. Bu məsələ ilə bağlı müxtəlif fikirlər, müxtəlif yanaşmalar vardır.

Mən qeyd etməliyəm ki, Birinci Beynəlxalq Humanitar Forumunun mövzularından biri də multikulturalizm mövzusu idi. Bizim təşəbbüsümüzlə bu mövzu gündəliyə salınmışdı, çünki buna böyük ehtiyac vardır. Çünki indi dünyada müxtəlif yanaşmalar mövcuddur, fikirlər səslənir, bəziləri deyir ki, multikulturalizm artıq ölüb, multikulturalizmin gələcəyi yoxdur. Azərbaycanın fəaliyyəti və Azərbaycanın timsalında görülən işlər göstərir ki, multikulturalizm yaşayır. Onun ünvanlarının biri məhz Azərbaycandır və digər ünvanlar vardır. Multikulturalizmə alternativ yoxdur. Multikulturalizmə alternativ özünütəcriddir.

Yəni, biz istəyirik ki, dünyada müsbət meyillər, əməkdaşlıq, dostluq, qardaşlıq meyilləri güclənsin və burada din xadimlərinin çox böyük rolu vardır. Biz öz tərəfimizdən təşəbbüsləri bundan sonra da irəli sürəcəyik. Azərbaycan burada yaşayan bütün xalqların doğma vətənidir. Hər bir xalqın nümayəndəsi bizim dəyərli vətəndaşımızdır. Biz bütün dinlərin nümayəndələrinə böyük hörmətlə və rəğbətlə yanaşırıq. Bu gün Azərbaycanda xristian kilsələri, katolik kilsəsi, yəhudi sinaqoqları məscidlərlə yanbayan dayanır. Bunlar Azərbaycanın reallıqlarıdır və dünya xəzinəsinə verdiyimiz töhfələrdir. Mən hesab edirəm ki, bizim təcrübəmiz hələ ki, lazımi səviyyədə öyrənilməyib. Əgər öyrəniləcəksə mən tam əminəm ki, bizdə mövcud olan vəziyyət nümunə kimi istifadə oluna bilər.

Eyni zamanda, hər bir ölkənin uğurlu inkişafı üçün din-dövlət əlaqələri çox böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu əlaqələr də Azərbaycanda çox yüksək səviyyədə həll olunur. Din-dövlət əlaqələrinin sağlam zəmində qurulması hər bir cəmiyyət üçün çox vacibdir. Azərbaycanda bu məsələlər yüksək səviyyədə təşkil edilir. Din-dövlət münasibətlərinin bu səviyyədə qurulmasında ulu öndər Heydər Əliyevin müstəsna xidmətləri olmuşdur. Onun şeyx həzrətləri ilə şəxsi dostluğu din-dövlət münasibətlərinin inkişafına böyük töhfə vermişdir. Bu gün bizim şeyx həzrətləri ilə şəxsi dostluğumuz və bir-birimizə olan rəğbətimiz din-dövlət əlaqələrinin güclənməsinə də öz töhfəsini verir.

Biz hamımız çalışmalıyıq ki, ölkəmizi daha da inkişaf etdirək, gücləndirək. Bizim çox gözəl perspektivlərimiz vardır. Biz bu il müstəqilliyimizin bərpasının 20 illik yubileyini böyük təntənə ilə və böyük uğurlarla qeyd etmişik. İyirmi il ərzində Azərbaycan böyük və şərəfli yol keçmişdir. Bütün başqa sahələrdəki uğurlarla yanbayan, iqtisadi, sosial məsələlərin həlli ilə yanaşı, Azərbaycanda ictimai vəziyyətin çox müsbət səviyyədə olması bizim böyük sərvətimizdir. Bu sahədə nüfuzlu insanların sözləri böyük əhəmiyyət daşıyır.

Mən bu gün bu gözəl tədbirdə bizimlə bərabər iştirak edən qonaqları xüsusi salamlayıram, onları xüsusilə alqışlayıram. Bu gün bizim qardaşlarımız, Şimali Qafqaz respublikalarının hörmətli müftiləri bizimlə bərabər bu gözəl tədbirdə iştirak edirlər. Bu bizim dostluğumuzun rəmzidir. Biz dəfələrlə görüşmüşük və görüşəcəyik. Nüfuzlu insanların sözlərinə böyük ehtiyac vardır. Mən çox şadam ki, Qafqazda indi əməkdaşlığın yeni mərhələsi başlayır və bu mərhələnin yaradılmasında din xadimlərinin çox böyük zəhməti vardır. Məhz bizim görüşlərimizin nəticəsi olaraq son müddət ərzində bir neçə gözəl tədbir keçirilmişdir. Biz Bakıda Qafqaz respublikalarının gənclərini bir yerə yığa bilmişik və bütün Şimali Qafqaz respublikalarının gəncləri Bakıya Qafqaz Gənclər Forumuna gəlmişlər. Bu yaxınlarda Şimali Qafqaz respublikalarının rəhbərləri bizim qonaqlarımız idi. Ondan sonra bizim böyük hökumət nümayəndə heyətimiz bütün Şimali Qafqaz respublikalarına səfər etmişdir, əlaqələr yaratmışdır. İqtisadi və investisiya sahələrində imkanlar araşdırılmışdır. Yəni, bu gün Qafqazda əməkdaşlığın yeni mərhələsi başlayır. Bu mərhələnin başlanmasında Şimali Qafqaz respublikaları və Azərbaycan xüsusi rol oynayır. Bu münasibətlər, eyni zamanda, Rusiya–Azərbaycan münasibətlərinin inkişafına çox müsbət təsir göstərir və Rusiya–Azərbaycan əlaqələrində Qafqaz mövzuları daim gündəlikdədir. Bizim ümumi fikrimiz ondan ibarətdir ki, Qafqazda sülhü birgə səylərlə daha da gücləndirməliyik, təhlükəsizliyi, əməkdaşlığı təmin etməliyik və insanların yaxşı yaşaması üçün birgə səylər göstərməliyik.

Mən çox şadam ki, bu gün Şimali Qafqaz respublikalarının və Azərbaycanın din xadimləri bir yerdədirlər. Əvvəlki dövrdə də əlbəttə ki, bütün Qafqaz xalqları bir–biri ilə daim əlaqədə idilər. Bizi tarixən dostluq, qardaşlıq əlaqələri bağlayır.

Bu, çox vacib məsələdir. Bütün Qafqaz üçün çox vacib məsələdir. Əlbəttə ki, bu əlaqələr bütün başqa sahələrə də öz təsirini göstərir.

Biz indi Qafqazda sabitliyin, əməkdaşlığın təmin edilməsi üçün çox ciddi addımlar atırıq. Şimali Qafqaz müftilərinin fəaliyyəti, onların öz respublikalarındakı və beynəlxalq səviyyədə nüfuzu əlbəttə, bir də onu göstərir ki, bu insanlar öz xalqlarının dəyərli nümayəndələridir.

Mən bu gün bu gözəl gündə şeyx həzrətlərinin fəaliyyətini bir daha qeyd etmək istəyirəm. Şeyx həzrətləri böyük təcrübəyə malik olan həm din xadimidir, həm ictimai xadimdir, həm dünyada böyük nüfuza malik olan şəxsiyyətdir. Hazırda Qafqazı narahat edən problemlərin həlli üçün şeyx həzrətlərinin fəaliyyəti xüsusi əhəmiyyətə malikdir. O, dəfələrlə Qafqaz respublikalarına səfər edib. Şimali Qafqaz respublikalarında şeyx həzrətlərinin çox böyük nüfuzu vardır. Ona digər ölkələrdə böyük hörmət vardır.

Bayaq qeyd etdiyim kimi, din-dövlət əlaqələri yüksək səviyyədə olduqda bu, bütün bölgədə yaşayan insanların xeyrinədir. Bu, Azərbaycanın xeyrinədir. Çünki bu, həm Azərbaycanın mövqeyini gücləndirir, həm Azərbaycanı dünyaya təqdim edir. Eyni zamanda, bu, bütün bölgə üçün çox vacibdir. Çünki hazırda Azərbaycan bölgədə sabitləşdirici amil kimi artıq dünya tərəfindən tanınır, dünyada Azərbaycana olan hörmət artmaqdadır və bunun ən gözəl göstəricisi Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik Şurasına üzv olmasıdır. Dünyanın 155 ölkəsi bizi dəstəkləmişdir, bizə inanmışdır və öz səsini bizə vermişdir. Yəni, bu, ölkəmizin 20 illik müstəqillik tarixində xarici siyasət sahəsində əldə edilən ən böyük uğurdur.

Əziz dostlar, bir daha sizi ürəkdən salamlayıram. Bu gün doğrudan da çox gözəl, tarixi bir gündür. Əjdərbəy məscidi qapılarını tamamilə yeni görkəmdə dindarların üzünə açır. Bu gözəl hadisə münasibətilə sizi bir daha təbrik edirəm, bütün qonaqları bir daha salamlayıram. Sizə cansağlığı və uğurlar arzulayıram. Sağ olun!